جاهلیة الاولیروزگار عرب پیش از اسلام را زمان جاهلیت می گویند و از آن به مناسبت در برخى ابواب فقه سخن رفته است. ۱ - توضیح عنوان جاهلیتعنوان جاهلیّت به مقطعى از تاریخ عرب (حدود دو قرن ) پیش از ظهور اسلام و بعثت پیامبر صلّى الله علیه و آله- که بت پرستی و نیز جهل و خرافه گرایى از شاخصه‌هاى بارز آن به شمار مى‌رود- اطلاق مى‌گردد. ۲ - واژه شناسی جاهلیتواژه الجاهلیّة، مأخوذ از ریشه ج ه ل، ترکیبی از اسم فاعل «الجاهل» و پسوند «یّة» است که ظاهراً بر اسم معنا یا اسم جمع دلالت می‌کند. ۳ - جاهلیّة الاولی در قرآندرباره مراد از تعبیر «الجاهلیّة الاولی» در این آیه اختلاف نظر هست. برخی آن را دوره ای زمانی در نظر گرفته و در تعیین مصداق آن، فواصل مختلفی ذکر کرده اند، نظیر دوره زمانی بین حضرت آدم و حضرت نوح ، بین حضرت نوح و حضرت ادریس ، و بین حضرت عیسی علیه‌السلام و رسول اکرم . به نظر طبری منظور از «الجاهلیّة الاولی '»، جاهلیت پیش از اسلام است یعنی از دوره حضرت آدم تا عیسی. وانگهی جاهلیت پیش از اسلام بدان سبب جاهلیت اولی ' نامیده شده که پس از ظهور اسلام نیز نوعی اخلاق جاهلی در جامعه مسلمانان وجود داشت، چنانکه در برخی احادیث و اخبار به این نکته اشاره شده است. زمخشری احتمال داده که منظور از جاهلیت اولی '، کفر قبل از اسلام است در مقابل «الجاهلیّة الاُخری '» که فسق و فجور بعد از اسلام است، اما در مقابل گفته شده که در اینجا اولی ' در مقابل اُخری ' نیست، بلکه مراد از تعبیر جاهلیت اولی '، جاهلیت کهن است. ۴ - فهرست منابع(۱) تفسیر کشاف، زمخشری. (۲) تفسیر مجمع البیان، طبرسی. (۳) تفسیر جامع، طبری. (۴) محمد بن حسن طوسی، التبیان فی تفسیرالقرآن، چاپ احمد حبیب قصیر عاملی، بیروت. (۵) محمد بن عمر فخر رازی، التفسیر الکبیر. ۵ - پانویس۶ - منبعدانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «جاهلیت»، شماره۴۴۴۳. |